TS. Phan Huy Thông,P. Chủ tịch Thường trực Hội Làm vườn Việt Nam trao đổi tại diễn đàn.
Phát biểu tại diễn đàn, TS. Phan Huy Thông cho biết, việc đẩy nhanh ứng dụng khoa học - công nghệ (KHCN) vào sản xuất nông nghiệp đi liền với tổ chức sản xuất theo hướng tăng cường sự hợp tác, liên kết giữa các hộ nông dân với nhau và với các đối tác trong chuỗi giá trị từ sản xuất đến chế biến, tiêu thụ vừa là đòi hỏi cấp thiết của thực tiễn, vừa là giải pháp có tính quyết định để tạo sự bứt phá về năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh của nông phẩm, hiệu quả sản xuất kinh doanh và đảm bảo sự phát triển bền vững của nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam.
Nhiều địa phương ở miền núi phía Bắc đã và đang triển khai nhiều chương trình, đề án, dự án về phát triển cây ăn quả và các giải pháp cơ chế, chính sách bổ sung nhằm hỗ trợ đẩy mạnh phát triển các HTX, Tổ hợp tác, ứng dụng KHCN, ĐMST, CĐS và tăng cường liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm trong nông nghiệp.
Các đại biểu tham dự diễn đàn.
Diện tích cây ăn quả (CĂQ) toàn vùng năm 2023 đạt xấp xỉ 272 ngàn hectaa (chiếm 21,0% so với toàn quốc). Diện tích 10 loại CĂQ chủ lực của vùng (vải, nhãn, cam, bưởi, chuối, xoài, na, mận, hồng giòn, chanh leo) trong 20 năm (2004 - 2024) tăng trên 2,5 lần, trong đó 1 số cây tăng mạnh như: bưởi tăng 135%; na tăng 100%; cam tăng 77%; vải tăng 47,5%; nhãn tăng 50%; chuối tăng 50%...
Việc đẩy mạnh ứng dụng đồng bộ các TBKT, CN vào sản xuất là yếu tố quyết định sự bứt phá về năng suất, chất lượng sản phẩm và nâng cao hiệu quả sản xuất CAQ trong vùng, góp phần giảm nghèo và cải thiện đời sống cho hàng triệu hộ nông dân trong vùng, bao gồm nhiều hộ đồng bào dân tộc ở các vùng sâu, vùng cao, vùng biên giới…
Theo đánh giá của tỉnh Sơn La, sản xuất CĂQ cho thu nhập ổn định trung bình đạt 150-300 triệu đồng/ha/năm, một số mô hình tiêu biểu đạt 400-500 triệu đồng/ha/năm. Ở các tỉnh khác, thu nhập bình quân của CĂQ gấp 2 - 3 lần trồng lúa, 3 - 4 lần trồng sắn, ngô hoặc bạch đàn, keo trên cùng diện tích. Nhiều chủ trang trại, HTX trong vùng trồng các CĂQ có giá trị cao như: vải, nhãn, mận, na, cam đường canh… áp dụng KHCN tiến tiến có năng suất, chất lượng tốt, thu nhập trung bình 500 - 700 triệu đồng/ha/năm.
Tham dự diễn đàn có hơn 200 đại biểu thuộc nhà vườn, HTX nông nghiệp tiêu biểu.
Thông tin tại diễn đàn, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho biết, những năm gần đây, cùng với xu hướng tăng trưởng chung của sản xuất CĂQ nước ta, ngành hàng CĂQ vùng Trung du miền núi phía Bắc (TDMNPB) có sự gia tăng đáng kể. Từ năm 2013 đến 2023, diện tích cây ăn quả vùng TDMNPB tăng bình quân 5,7%/năm (tương đương 11,7 nghìn ha/năm), cao hơn so mức tăng trưởng chung của cả nước (5,3%/năm).
TDMNPB là vùng cây ăn quả lớn thứ hai toàn quốc. Trong đó, 6 loại quả có đóng góp đáng kể về quy mô sản xuất như: Cam, bưởi, vải, nhãn, xoài, na. Nhiều tiến bộ kỹ thuật được nghiên cứu, áp dụng thành công đã thúc đẩy tăng trưởng sản xuất CĂQ thời gian qua, giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.
Thời gian tới, để phát triển sản xuất CAQ vùng TDMNPB hiệu quả cao, bền vững, cần đẩy mạnh rải vụ thu hoạch cây ăn quả gắn với liên kết vùng phát triển bền vững; phát triển nhanh các vùng sản xuất an toàn được chứng nhận VietGAP, GlobalGAP... được cấp mã số vùng trồng; áp dụng đồng bộ các tiến bộ khoa học công nghệ trong sản xuất, bảo quản sản phẩm.
Ông Lê Đại Thành, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Tuyên Quang trao đổi tại diễn đàn.
Tăng cường chế biến, đa dạng hoá các sản phẩm, đặc biệt chế biến sâu gia tăng giá trị, gắn với xây dựng và phát triển thương hiệu trái cây Việt Nam với một số loại trái cây lợi thế. Phát triển các mô hình nông - lâm kết hợp theo hướng sinh thái, hữu cơ, kết hợp sản phẩm đặc sản gắn với du lịch vùng TDMNPB; tăng cường liên kết vùng và nội vùng.
Thông tin tại diễn đàn, ông Lê Đại Thành, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Tuyên Quang cho biết, những năm qua, tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn của sở phối hợp với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh xây dựng mô hình trình diễn CĂQ theo chuỗi giá trị; đào tạo tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật và đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền nhân rộng các mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm CĂQ đạt hiệu quả để nhân rộng.
Công tác chuyển giao, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật đã có những chuyển biến tích cực như: Ứng dụng ứng dụng kỹ thuật cao trong sản xuất giống; ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến, tưới tiết kiệm nước, thụ phấn bổ sung cho cây ăn quả (bưởi, na), ứng dụng kỹ thuật cho nhãn ra hoa rải vụ,...
Trước khi diễn ra Diễn đàn, các đại biểu tham quan mô hình trồng bưởi ở xã Xuân Vân (Yên Sơn - Tuyên Quang).
Hiện nay, tỉnh có 2.199 ha áp dụng sản xuất theo tiêu chuẩn, quy chuẩn, gồm: Cam 1.592 ha; bưởi 491 ha, các CĂQ khác (Nhãn, lê, ổi, táo, thanh long,...) 116 ha. Trên 70 % số hộ nông dân sản xuất CĂQ hiểu biết và áp dụng IPM; IPHM. Ứng dụng phần mềm công nghệ thông tin quản lý dữ liệu bảo vệ thực vật (PPDMS) trong giám sát dịch hại cây trồng, tổng hợp dịch hại.
Trong khuôn khổ diễn đàn, diễn ra thảo luận, chia sẻ, tư vấn, giải đáp các chính sách, kỹ thuật liên quan tới ứng dụng khoa học công nghệ vào trong sản xuất cây ăn quả.