PGS.TS. Lê Quốc Doanh, Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam điều hành Hội nghị. Ảnh Ngọc Thủy

Khó khăn thuận lợi đan xen

Báo cáo tại Hội nghị, ông Nguyễn Duy Lượng, Phó Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam cho biết, trong nhiệm kỳ qua, Hội luôn nhận được sự quan tâm theo dõi, chỉ đạo, tạo điều kiện giúp đỡ của Bộ Nội vụ, Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam, Hội Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật (KHKT) Việt Nam, đặc biệt là Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN & MT). Bộ đã cử một Thứ trưởng làm Phó Chủ tịch Hội kiêm nhiệm, duy trì truyền thống có từ khi thành lập Hội; trong điều kiện ngân sách còn hạn hẹp, hàng năm, Bộ ưu tiên giao kinh phí khuyến nông, kinh phí khoa học cho Hội triển khai xây dựng mô hình, tập huấn, diễn đàn, hội thảo; đặc biệt ngày 9/10/2023, Bộ và Hội đã ký Nghị quyết liên tịch 06/NQLT-BNNPTNT-HLV giai đoạn 2023-2030, tiếp nối Nghị quyết liên tịch giai đoạn 2013-2020.

Ông Nguyễn Duy Lượng, Phó Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam trình bày báo cáo tại Hội nghị. Ảnh Ngọc Thủy.

Đảng, chính quyền, các ban ngành, đoàn thể của các tỉnh, thành phố cũng luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tạo điều kiện cho các Hội thành viên cấp tỉnh (gọi tắt là tỉnh Hội)  phát triển về tổ chức và mở rộng hoạt động. Đa số các tỉnh Hội được bố trí trụ sở sinh hoạt, đến trước 1/7/2025 còn 12 tỉnh hội được xếp nhóm được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ và 6 hội hàng năm được giao kinh phí thực hiện nhiệm vụ đặt hàng như đào tạo, tập huấn, xây dựng mô hình…

Biên cạnh đó, Chính phủ ban hành Nghị định 126/2024/NĐ-CP thay thế Nghị định 45/2010/NĐ-CP đã tạo hành lang pháp lý rõ ràng hơn về tổ chức, hoạt động và quản lý hội. Điều lệ Hội sửa đổi, bổ sung năm 2020 được Bộ Nội vụ phê duyệt và các quy định, quy chế hoạt động của Hội sớm được Ban Chấp hành (BCH) Hội ban hành đồng bộ đã giúp cho hoạt động của Hội đi vào nề nếp, đúng Điều lệ và quy định pháp luật.

Trong nhiệm kỳ, Hội đã bầu Chủ tịch Hội mới nguyên là Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cũ, có kinh nghiệm trong ngành Nông nghiệp, đồng thời, nhiều lần kịp thời kiện toàn BCH, BTV, Thường trực Hội, bổ sung nhiều chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ quản lý đương chức và đã nghỉ hưu, trong đó một số đồng chí đang là lãnh đạo cấp cục, vụ của Bộ NN&PTNT cũ, thực sự góp phần tạo thêm sức mạnh mới cho công tác Hội.

Toàn cảnh hội nghị. Ảnh Ngọc Thủy.

Việc áp dụng rộng rãi công nghệ thông tin như trang web, Tạp chí Kinh tế nông thôn (KTNT) điện tử, e-mail, các nhóm zalo, phòng họp zoom của Hội đang giúp kết nối, chia sẻ thông tin nhanh, kịp thời, hiệu quả, tiết kiệm giữa các cấp hội và hội viên trong cả nước; không chỉ góp phần phổ biến thông tin, tiến bộ kỹ thuật, mô hình mới đến các hội viên, mà còn thu hút nhiều người quan tâm đến Hội, cũng như nghề làm vườn và kinh tế VAC.

Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động vẫn gặp một số khó khăn có thể kể đến như, khăn dịch Covid-19 ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động hội giai đoạn 2021 - 2022. Biến đổi khí hậu đang diễn biến phức tạp, đặc biệt rét đậm, rét hại, ở miền núi phía Bắc; nắng nóng, hạn mặn gay gắt ở vùng ĐBSCL, Đông Nam bộ và Tây Nguyên; dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi xuất hiện ở nhiều vùng; yêu cầu ngày càng cao về an toàn thực phẩm (ATTP), mã số vùng trồng từ Trung Quốc, EU và gần đây là tác động tiêu cực từ chính sách thuế quan của Mỹ dẫn đến tiêu thụ một số rau quả, thủy sản tại thị trường Mỹ gặp trở ngại.

“Những khó khăn này đã tác động tiêu cực đến sản xuất, kinh doanh, thu nhập của người dân, doanh nghiệp, trong đó có các hội viên của Hội”, ông Lượng nhấn mạnh.

Ngoài ra, các quy định của Nghị định 45/2010/NĐ-CP và gần đây là Nghị định 126/2024/NĐ-CP, nhất là chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy, trong đó có các hội quần chúng đã tạo áp lực, khó khăn rất lớn đối với hoạt động của các hội thành viên cấp tỉnh và các cấp hội cơ sở.

Nhiều tỉnh Hội không còn thuộc nhóm được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ hoặc không được địa phương giao kinh phí thực hiện nhiệm vụ đặt hàng hàng năm. Vì vậy, trong nhiệm kỳ có khoảng hơn 1/3 số tỉnh hội phải giải thể hoặc chưa giải thể nhưng hoạt động cầm chừng.

Các đơn vị trực thuộc Hội cũng gặp nhiều khó khăn, do ngày càng khó tìm kiếm được hợp đồng, đề tài, dự án trong nước hoặc hợp tác quốc tế (HTQT). Trong nhiệm kỳ, có 2 đơn vị đã làm thủ tục giải thể, 2/7 đơn vị gần như không hoạt động.

Kiện toàn tổ chức

Trong nhiệm kỳ, công tác kiện toàn, bổ sung lãnh đạo Hội, BCH, BTV, cũng như lãnh đạo các đơn vị, ban chuyên môn trực thuộc Hội luôn được đặc biệt quan tâm. Thực tế cho thấy, điều này có ảnh hưởng quyết định đến sự phát triển của Hội. 

Tháng 5/2024 Hội đã thành lập Văn phòng đại diện (VPĐD) vùng miền núi phía Bắc (MNPB) đóng tại Viện KHKT nông lâm nghiệp MNPB, tỉnh Phú Thọ; Trưởng VPĐD là Ủy viên BTV, nguyên là Viện trưởng, 4 hội viên là cán bộ, viên chức của Viện tham gia làm việc bán chuyên trách; đây là một mô hình tốt, có thể triển khai tiếp tại các vùng khác trên cả nước.

Về công tác phát triển hội viên mới, Phó chủ tịch Hội cho biết, vấn đề này luôn được quan tâm sát sao và có bước đột phá như Hội đã kết nạp 2 Hội thành viên cấp tỉnh (Cần Thơ, Quảng Ninh), 23 hội viên doanh nghiệp, trong đó 20 hội viên ở Nam Bộ và 30 hội viên cá nhân, trong đó 13 đồng chí đang là lãnh đạo cục, vụ, viện, báo hoặc viên chức thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường và 8 đồng chí nguyên là lãnh đạo cấp vụ, chuyên gia, nhà khoa học mới nghỉ hưu.

Về tổng số hội viên, theo báo cáo của 31 tỉnh hội, tính đến 1/7/2025 có 45 đơn vị trực thuộc, 236 hội cấp huyện; 2.591 hội cấp xã; 9.152 chi hội cơ sở; 1.554 hợp tác xã, tổ hợp tác; 213 doanh nghiệp; 240 câu lạc bộ, hội quán; 3.266 trang trại, 671.549 hội viên cá nhân.

Một số tỉnh hội có số lượng hội viên cá nhân rất lớn như Nghệ An có 173 nghìn, Bình Định cũ có 75 nghìn, Bắc Giang cũ có 55 nghìn; TP. Hải Phòng, Thái Nguyên, Thái Bình cũ mỗi đơn vị có từ 35-40 nghìn hội viên nông dân, trang trại... Bên cạnh số lượng, các tỉnh Hội rất quan tâm nâng cao chất lượng hội viên thông qua các hoạt động thông tin, tuyên truyền, đào tạo, tập huấn về chính sách, pháp luật, kỹ thuật và tổ chức sản xuất, tham quan mô hình... 

Đặc biệt, tăng cường, mở rộng mối quan hệ và phối hợp công tác với các tổ chức, đoàn thể ở TƯ và  địa phương luôn là chủ trương có tính chiến lược, giải pháp cấp bách giúp Hội phát triển tổ chức và đẩy mạnh hoạt động, nhất là trong bối cảnh Hội và đa số hội thành viên không thuộc hội được Đảng, Nhà nước gia nhiệm vụ.

Từ năm 2024 đến nay, Hội đã chủ động phối hợp với Báo Nông nghiệp Việt Nam (nay là Báo NN & MT) và các đơn vị thuộc Bộ tổ chức rất thành công 4 diễn đàn về phát triển bền vững ngành của chè và các cây ăn quả chủ lực trên cả nước.

Hội đã ký một số thỏa thuận, kế hoạch hợp tác với Cục BVTV tháng 11/2021, Cục Kinh tế hợp tác ký tháng 5/2024, Viện KHKT nông lâm nghiệp MNPB tháng 4/2024)... Đối với các hội viên cấp tỉnh, đến nay đã có 7 tỉnh hội (Thanh Hóa, Hưng Yên, Hà Giang cũ, Sơn La, Bà Rịa - Vũng Tàu cũ, Hải Phòng, Đồng Nai) đã ký kết chương trình, kế hoạch phối hợp công tác với Sở Nông nghiệp &PTNT giai đoạn 2024 – 2030 trên cơ sở nội dung NQLT 06.

Đối với MTTQ Việt Nam và Liên hiệp các hội KHKT Việt Nam, Hội là luôn một thành viên tích cực. Đại diện Lãnh đạo Hội là Ủy viên Ủy ban TƯ MTTQ Việt Nam và Ủy viên Hội đồng TƯ Liên hiệp các hội KHKT Việt Nam. Hội là một trong 9 thành viên của Cụm thi đua lĩnh vực Kinh tế thuộc MTTQ Việt Nam

Đẩy mạnh công tác tập huấn, dạy nghề

Với một nền nông nghiệp đang đi lên, giữ thế mạnh xuất khẩu nhiều loại nông sản ra thị trường thế giới, nông dân Việt Nam có vai trò rất quan trọng để thúc đẩy nông nghiệp phát triển theo nhu cầu thị trường. Do vậy, Hội đã phối hợp cùng nhiều cơ quan chuyên môn thực hiện đào tạo, hướng dẫn hội viên ứng dụng công nghệ số, nâng cao tri thức sản xuất thời hiện đại.

Theo đó, Ban KH & CGCN đã tổ chức 15 lớp tập huấn từ kinh phí khuyến nông TƯ cho 450 hội viên các tỉnh về tăng cường năng lực KHKT và liên kết, hợp tác phát triển kinh tế VAC hiệu quả, bền vững. Công ty TNHH dịch vụ kỹ thuật VACVINA, môt hội viên doanh nghiệp đã tổ chức 10 lớp cho 395 hội viên, nông dân Sơn La, Hòa Bình cũ, Phú Thọ về kỹ thuật trồng cây ăn quả, nuôi gà thả vườn, nuôi cá. Trung tâm Dạy nghề và CGCN VACVINA thuộc Hội tổ chức 5 lớp tập huấn nuôi cá nước lạnh (cá tầm, cá hồi) và nuôi cá trong lồng bè cho 94 học viên…

Còn tại thành viên Hội địa phương, 31 tỉnh Hội đã chủ trì hoặc phối hợp với Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Liên hiệp các hội KHKT, Trung tâm Khuyên nông, các doanh nghiệp… đã tổ chức 2.573 lớp đào tạo, tập huấn cho 440.639 lượt hội viên, nông dân. Điển hình như HLV Hải Phòng trực tiếp tổ chức 230 lớp cho 22523 hội viên và phối hợp với Hội Nông dân, Trung tâm Khuyến nông tổ chức 970 lớp cho 60.350 hội viên, nông dân; HLV Thái Bình cũ được tỉnh giao tổ chức 42 lớp cho 2.600 học viên; HLV Bình Định cũ được giao tổ chức 71 lớp cho 3.600 học viên và phối hợp tổ chức hàng trăm lớp khác cho 245 nghìn lượt hội viên, nông dân…

Một số tỉnh Hội còn tham gia công tác dạy nghề, như HLV Ninh Bình đã phối hợp với Trường dậy nghề Tam Điệp tổ chức 12 lớp cho 750 hội viên; HLV Bình Định cũ đã phối hợp với các trung tâm dậy nghề cho 3.259 hội viên…

Ngoài ra, Hội cũng tổ chức các diễn đàn, hội thảo khoa học học nhằm tư vấn, đề xuất các giải pháp KHCN, tổ chức sản xuất, phát triển thị trường để thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh, trọng tâm là lĩnh vực VAC.

Đẩy mạnh phong trào cải tạo vườn tạp

Liên quan đến phong trào cải tạo vườn tạp, ông Lượng đánh giá, trong thời gian qua, phong trào xây dựng mô hình vườn mẫu (vườn kiểu mẫu) gắn với xây dựng nông NTM kiểu mẫu tiếp tục được nhiều cấp Hội đẩy mạnh.

Theo đó, hàng nghìn ha vườn tạp được cải tạo, được chăm sóc sau cải tạo, điển hình như Hội Thủy sản và Làm vườn Trà Vinh đã phối hợp với các đơn vị giúp hội viên cải tạo 1.709 ha vườn tạp, chuyển đổi 2.400 ha đất lúa kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả; HLV Hải Phòng tham gia cùng địa phương cải tạo, chăm sóc 2.499 ha vườn tạp, trồng 45.432 cây ăn quả giống mới... Một điển hình là HLV Hà Giang đã tích cực tham gia thực hiện Chương trình cải tạo vườn tạp của Tỉnh ủy, kết quả có 2.467 hộ tham gia, 229 ha vườn được cải tạo, 30,5 tỷ đồng vốn vay được giải ngân.

Đối với các hội thành viên cấp tỉnh, các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng TBKT, cải tạo vườn tạp, xây dựng mô hình, vườn mẫu, vườn chuẩn luôn là các nội dung được ưu tiên. Một số tỉnh hội được địa phương giao triển khai các đề tài, dự án như HLV Ninh Bình được tỉnh giao chủ trì đề tài “Ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật xây dựng mô hình trồng cam V2 trên đất màu đồi huyện Nho Quan” từ 2019-2022, 15 mô hình đã được xây dựng; HLV Hải Phòng được Thành phố giao “Ứng dụng công nghệ nuôi kết hợp cá hói, tôm sú và cua biển vùng ven biển nước lợ”.

Hội cũng chủ trì, phối hợp với các cơ quan của Bộ NN&PTNT cũ, tỉnh Nghệ An tổ chức thành công Diễn đàn khuyến nông @ “Hệ thống tiêu chí và giải pháp phát triển vườn kiểu mẫu (chuẩn) trong xây dựng NTM nâng cao ở các tỉnh phía Bắc” tại Nghệ An với hàng trăm đại biểu tham dự.

Trong quá trình triển khai cải tạo vườn tạp, xây dựng mô hình, vườn mẫu, vườn chuẩn, nhiều tỉnh hội còn phối hợp với doanh nghiệp giới thiệu, chuyển giao giống mới, phân bón mới, vật tư đầu vào có chất lượng cho hội viên.

Bằng việc thành lập Ban Liên kết SX & TT tháng 5/2023 cho thấy Hội rất quan tâm, mong muốn hỗ trợ, giúp đỡ hội viên trong liên kết sản xuất với phát triển thị trường và tiêu thụ sản phẩm, một hạn chế trong phát triển kinh tế VAC. Trong nhiệm kỳ, các hội thành viên, các tổ chức trực thuộc Hội đã tham gia tổ chức hàng chục hội thảo, tọa đàm, giao lưu nhằm kết nối hội viên, HTX với các doanh nghiệp chế biến, tiêu thụ sản phẩm nông lâm thủy sản, nhất là rau quả; tổ chức tập huấn, hỗ trợ hội viên xây dựng mã số vùng trồng, sản xuất sản phẩm OCOP…

Hội tích cực tham gia tư vấn, phản biện các cơ chế chính sách, các đề án, văn bản pháp luật, cũng như các đề tài, dự án, tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan đến phát triển nông nghiệp - nông thôn, trong đó có lĩnh vực VAC.

Chú trọng các hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ, hợp tác quốc tế

Đưa ra phương hướng nhiệm vụ trong thời gian tới, ông Lượng cho rằng, những tháng cuối năm 2025 cũng là thời gian cuối của nhiệm kỳ VII (2020-2025), nhiệm vụ trọng tâm quan trọng nhất của Hội là vừa hoàn thành các nhiệm vụ công tác năm 2025, đồng thời tích cực chuẩn bị và tiến hành tổ chức thành công Đại hội đại biểu nhiệm kỳ VIII (2025-2030) và Kỷ niệm 40 năm ngày thành lập Hội (1986-2026).

Bên cạnh đó, đối với các Hội thành viên cấp tỉnh còn phải triển khai xây dựng và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt đề án sắp xếp tổ chức lại cấp tỉnh, cấp xã nên sẽ có rất nhiều công việc cần phải triển khai đồng bộ, tích cực.

Do vậy, Phó Chủ tịch Nguyễn Duy Lượng yêu cầu, các chủ tịch Hội địa phương cần đẩy mạnh tuyên truyền, vận động hội viên thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và Điều lệ Hội. Đặc biệt là quán triệt và tổ chức thực hiện tốt Nghị quyết số 57/NQ -TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị (Khoá XIII) về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị định 126/ 2024/ NĐ-CP của Chính phủ về tổ chức, hoạt động và quản lý Hội.

Đồng thời, các cấp Hội tiếp tục triển khai phong trào thi đua giai đoạn 2022-2025 do BCH Hội phát động với chủ đề “Tăng cường đoàn kết, hợp tác, năng động để phát triển kinh tế VAC chất lượng, an toàn, hiệu quả, bền vững, góp phần thưc hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng “nền nông nghiệp hiện đại, nông thôn văn minh, nông dân hạnh phúc”, lập thành tích chào mừng Đại hội đại biểu lần VIII nhiệm kỳ 2025-2030 và Kỷ niệm 40 năm thành lập Hội (1986 – 2026).

Phối hợp với các cơ ngành quản lý, cơ quan nghiên cứu khoa học, hệ thống khuyến nông, các tổ chức chính trị - xã hội, các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp… để tổ chức tốt các hội thảo, các lớp đào tạo, tập huấn, dậy nghề, thông tin tuyên truyền phù hợp với tôn chỉ mục đích và lĩnh vực hoạt động của hội.

Các Ban Chuyên môn và Văn phòng Hội tiếp tục triển khai tốt Dự án khuyến nông “Thâm canh vườn vườn cây ăn quả có múi các tỉnh miền Bắc giai đoạn 2024-2026 và các lớp tập huấn khuyến nông, Chương trình Nông thôn mới năm 2025 theo Kế hoạch đã được Bộ Nông nghiệp và Môi trường phê duyệt. Chủ động đăng ký với Trung tâm Khuyến nông Quốc gia kế hoạch khuyến nông năm 2026.

Thực hiện tốt các nhiệm vụ HTQT đã ký kết gồm Hợp phần về thể chế và năng lực các bên liên quan đến phát triển cây ăn quả có múi thuộc Dự án: “Xác định các ưu tiên của ngành sản xuất cây ăn quả có múi ở Việt Nam để xây dựng lộ trình nghiên cứu”, do Chính phủ Úc tài trợ thông qua ACIAR và Thỏa thuận giữa Hội Làm vườn Việt Nam và Tổ chức FAO trong khuôn khổ Dự án FAO TCP/VIE/4001 “Hỗ trợ kinh tế vườn tuần hoàn thích ứng với biến đổi khí hậu tại Miền Bắc Việt Nam” giai đoạn 2025-2026...

Về công tác tư vân, phản biện xã hội Phó Chủ tịch Hội, Nguyễn Duy Lượng đề nghị các Hội tỉnh cần chủ động nắm bắt thông tin từ cơ sở; tham gia có hiệu quả hơn các hoạt động tư vấn, phản biện chính sách, chiến lược, đề án phát triển, văn bản pháp luật, các quy chuẩn, tiêu chuẩn, các hoạt động giám sát, chứng nhận…  thuộc lĩnh vực và phạm vi hoạt động của Hội theo quy định của pháp luật.

Tiếp tục chủ động góp ý kiến với các cấp về những chủ trương, chính sách, biện pháp khuyến khích kinh tế vườn và VAC phát triển; đặc biệt kiến nghị sớm sửa đổi, cắt giảm các quy định bất hợp lý về điều kiện, thủ tục hành chính, các quy chuẩn, tiêu chuẩn liên quan đang cản trở hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp và người dân trong lĩnh vực kinh tế nông nghiệp nói chung và kinh tế VAC nói riêng.