Khái niệm và đặc điểm của mô hình nông nghiệp tuần hoàn

Mô hình nông nghiệp tuần hoàn là mô hình sản xuất nông nghiệp theo chu trình khép kín, trong đó các chất thải và phế phụ phẩm của quá trình này được tái chế, tái sử dụng làm nguyên liệu đầu vào cho quá trình khác thông qua việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ sinh học, công nghệ hóa lý… Mô hình này được coi là xu hướng nhằm phát triển nông nghiệp xanh và bền vững, thân thiện với môi trường sinh thái, gắn với kinh tế nông nghiệp hữu cơ.

Một số đặc điểm của mô hình nông nghiệp tuần hoàn là:

• Giảm thiểu đầu vào nhưng vẫn đảm bảo số lượng và chất lượng sản phẩm tốt hơn, đảm bảo tính cạnh tranh trên thị trường, nhất là đối với sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu.
• Giảm lãng phí, thất thoát và giảm tối đa lượng chất thải, góp phần nâng cao nhận thức của người dân về tái sử dụng phụ, phế phẩm trong sản xuất, bảo vệ môi trường.
• Tạo ra các sản phẩm an toàn, chất lượng cao, có giá trị gia tăng cao, phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.
• Tích hợp được nhiều mô hình kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp như mô hình: tạo và dùng khí đốt từ chất thải, nước thải trong chăn nuôi, trồng trọt; mô hình kết hợp trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản; mô hình nông-lâm kết hợp; mô hình vườn-rừng; mô hình tuần hoàn lấy phụ phẩm trong nông nghiệp làm chất xúc tác hoặc tạo ra các sản phẩm có giá trị khác…

Những mô hình nông nghiệp tuần hoàn phổ biến tại Việt Nam

Nông nghiệp tuần hoàn được coi là một xu hướng phát triển xanh và bền vững cho ngành nông nghiệp trong bối cảnh biến đổi khí hậu và suy giảm nguồn lực thiên nhiên.

Ở Việt Nam, nông nghiệp tuần hoàn cũng đang được quan tâm và triển khai ở nhiều địa phương, ví dụ như:

• Mô hình ứng dụng phân bón hữu cơ sản xuất lúa theo hướng hữu cơ tại tỉnh Hà Tĩnh: sử dụng công nghệ vi sinh để xử lý gốc rạ ngay tại ruộng, giảm thời gian chuyển vụ, giảm lượng phân bón hóa học, tăng năng suất và chất lượng lúa, giảm ô nhiễm không khí do đốt rơm rạ.
• Mô hình kết hợp trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản tại tỉnh Tiền Giang: sử dụng các chất thải từ chăn nuôi và thủy sản làm phân bón cho cây trồng, và ngược lại, sử dụng các phụ phẩm từ cây trồng làm thức ăn cho gia súc và thủy sản. Mô hình này giúp tăng năng suất, hiệu quả kinh tế và giảm ô nhiễm môi trường.
• Mô hình sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh từ phụ phẩm chăn nuôi, trồng trọt tại tỉnh Bắc Giang: sử dụng các công nghệ sinh học để chuyển hóa các chất thải và phụ phẩm trong chăn nuôi, trồng trọt thành phân bón hữu cơ vi sinh, giúp cải thiện độ phì nhiêu và dinh dưỡng đất, hạn chế bệnh vùng rễ cây trồng, giảm lượng chất thải phát thải ra môi trường.

Ưu và nhược điểm của mô hình nông nghiệp tuần hoàn

Mô hình nông nghiệp tuần hoàn là một hướng đi mới trong phát triển nông nghiệp bền vững, xanh và hiệu quả. Mô hình này có những ưu và nhược điểm sau:

Ưu điểm

• Giảm thiểu lượng chất thải, phế phụ phẩm phát sinh trong quá trình sản xuất nông nghiệp, giảm ô nhiễm môi trường và tiết kiệm nguồn lực.
• Tái chế, tái sử dụng các chất thải, phế phụ phẩm làm nguyên liệu đầu vào cho quá trình khác, tạo ra sản phẩm an toàn, chất lượng cao, có giá trị gia tăng.
• Kết hợp nhiều hình thức sản xuất như trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, nông-lâm kết hợp, vườn-rừng, tạo ra sự đa dạng sinh học và cân bằng sinh thái.
• Nâng cao nhận thức và trình độ của người dân về sản xuất nông nghiệp tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và môi trường, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Nhược điểm

• Cần đầu tư vốn, công nghệ, thiết bị, hạ tầng và nguồn nhân lực chuyên môn cao.
• Thay đổi thói quen, tư duy và thái độ của người dân trong sản xuất nông nghiệp, cần có sự hỗ trợ, tư vấn, hướng dẫn và khuyến khích từ các cơ quan quản lý, nghiên cứu và khuyến nông.
• Cần phải phối hợp, liên kết và hợp tác giữa các bên liên quan như nông dân, doanh nghiệp, nhà khoa học, nhà nước, xã hội dân sự và các tổ chức quốc tế.
• Thích ứng, linh hoạt và sáng tạo trong việc áp dụng các mô hình nông nghiệp tuần hoàn phù hợp với điều kiện địa phương, vùng sinh thái và thị trường.

Những phương án nhân rộng mô hình nông nghiệp tuần hoàn tại Việt Nam

Để thúc đẩy phát triển mô hình nông nghiệp tuần hoàn ở Việt Nam, cần có những giải pháp sau:

• Hoàn thiện hệ thống pháp luật và chính sách về kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp, tạo môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp, hộ nông dân và cộng đồng tham gia vào mô hình này. Cụ thể, cần ban hành các quy định về tiêu chuẩn, quy trình, quy cách, chứng nhận, khuyến khích, hỗ trợ, kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm liên quan đến kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp.
• Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp tuần hoàn, nâng cao năng lực sản xuất và chất lượng sản phẩm. Tăng cường đầu tư vào nghiên cứu, phát triển và chuyển giao các công nghệ sinh học, công nghệ hóa lý, công nghệ thông tin, công nghệ xanh… phục vụ cho mô hình nông nghiệp tuần hoàn, đồng thời khuyến khích sự hợp tác, liên kết, chia sẻ kinh nghiệm và tài nguyên giữa các bên liên quan.
• Tăng cường tuyên truyền, giáo dục và nâng cao nhận thức của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và người dân về ý nghĩa, lợi ích và cách thức thực hiện kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp. Phổ biến rộng rãi các mô hình nông nghiệp tuần hoàn thành công, tạo sự hứng thú, động viên và hướng dẫn cụ thể cho các đối tượng tham gia vào mô hình này, đồng thời tôn vinh, khen thưởng và truyền thông các tấm gương tiêu biểu.
• Mở rộng thị trường tiêu thụ cho các sản phẩm nông nghiệp tuần hoàn, tạo lợi thế cạnh tranh cho các doanh nghiệp, hộ nông dân tham gia vào mô hình này. Xây dựng và duy trì uy tín, chất lượng và an toàn của các sản phẩm nông nghiệp tuần hoàn, đáp ứng nhu cầu và sự tin tưởng của người tiêu dùng trong và ngoài nước. Cần tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận, tham gia và mở rộng các thị trường tiềm năng, đặc biệt là các thị trường khó tính như EU, Mỹ, Nhật Bản…

Vietstock – Giải pháp phát triển mô hình chăn nuôi bền vững

Để đánh dấu hơn 20 năm đồng hành cùng ngành chăn nuôi Việt Nam, triển lãm Vietstock 2024 sẽ là một phiên bản mới với quy mô diện tích 15.000m2, dự kiến sẽ thu hút hơn 400 đơn vị trưng bày, doanh nghiệp, chuyên gia, khách tham quan từ hơn 30 quốc gia và vùng lãnh thổ. Triển lãm sẽ mang đến cho khách tham quan cơ hội tham quan, tìm hiểu và trải nghiệm các sản phẩm, công nghệ, dịch vụ chăn nuôi mới nhất của các nhà sản xuất, doanh nghiệp hàng đầu trong và ngoài nước.

Triển lãm sẽ diễn ra từ ngày 09 đến 11 tháng 10 năm 2024 tại Trung tâm Hội chợ và Triển lãm Sài Gòn (SECC), TP. Hồ Chí Minh. Triển lãm năm nay được tổ chức bởi Informa Markets dưới sự chủ trì của Cục Chăn Nuôi, Bộ Nông Nghiệp & Phát Triển Nông Thôn.