Sứ mệnh của ngành nông nghiệp hôm nay không chỉ là đảm bảo an ninh lương thực, mà còn là kiến tạo hạnh phúc, thịnh vượng và văn minh cho nông thôn Việt Nam.

Đó là nhấn mạnh của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng tại Diễn đàn Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Lắng nghe nông dân nói, với chủ đề: Đồng hành cùng nông dân bước vào kỷ nguyên mới.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng phát biểu chủ trì tại Diễn đàn Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Lắng nghe nông dân nói.

Hình thành mạng lưới nông dân chuyên nghiệp – HTX trung tâm – doanh nghiệp đồng hành

Đặt câu hỏi tại Diễn đàn, nông dân Phạm Văn Hướng – Chủ tịch Câu lạc bộ Đại điền tỉnh Ninh Bình, NDVN xuất sắc năm 2025 nêu rõ: Thực hiện ý kiến chỉ đạo quan trọng của Tổng Bí thư Tô Lâm, trong thời gian tới, Hội Nông dân Việt Nam và Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ triển khai những nhiệm vụ, giải pháp gì để hiện thực hóa khát vọng đưa nông dân bước vào kỷ nguyên mới?

"Ngoài ra, Hội Đại điền của tỉnh Ninh Bình hiện đang kết hợp với Công ty TNHH Cường Tân tạo ra và sản xuất giống lúa, tại Diễn đàn, chúng tôi rất mong muốn Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng Hội Nông dân Việt Nam đề xuất với lãnh đạo Đảng, Nhà nước có chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện hoặc tổ chức các đoàn đưa nông dân xuất sắc, nông dân tiêu biểu sang Cuba hoặc Triều Tiên để tham quan, học hỏi và tìm hiểu cơ hội hợp tác" - ông Hướng chia sẻ.

Trả lời câu hỏi của nông dân Phạm Văn Hướng, ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và PTNT (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho hay: Những chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm là kim chỉ nam cho toàn ngành Nông nghiệp: “Đặt người nông dân ở vị trí trung tâm trong toàn bộ tiến trình phát triển; từ mỗi cánh đồng, nâng tầm thương hiệu quốc gia; từ mỗi làng quê, xây dựng một Việt Nam hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc.” Thực hiện chỉ đạo đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng Hội Nông dân Việt Nam đang tập trung triển khai 4 nhóm nhiệm vụ trọng tâm với kết quả cụ thể:

Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách - đẩy mạnh trao quyền cho nông dân và cộng đồng làm chủ Trong thời gian qua, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chuyển trọng tâm thể chế từ “quản lý” sang “trao quyền và phục vụ”, lấy người dân, hợp tác xã và doanh nghiệp làm trung tâm của quá trình phát triển nông nghiệp - nông thôn.

Nông dân Phạm Văn Hướng – Chủ tịch Câu lạc bộ Đại điền tỉnh Ninh Bình nêu câu hỏi tại diễn đàn.

Trả lời câu hỏi của nông dân Phạm Văn Hướng, ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và PTNT (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho hay: Những chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm là kim chỉ nam cho toàn ngành nông nghiệp: “Đặt người nông dân ở vị trí trung tâm trong toàn bộ tiến trình phát triển; từ mỗi cánh đồng, nâng tầm thương hiệu quốc gia; từ mỗi làng quê, xây dựng một Việt Nam hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc”. Thực hiện chỉ đạo đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng Hội Nông dân Việt Nam đang tập trung triển khai 4 nhóm nhiệm vụ trọng tâm với kết quả cụ thể:

Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách - đẩy mạnh trao quyền cho nông dân và cộng đồng làm chủ Trong thời gian qua, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chuyển trọng tâm thể chế từ “quản lý” sang “trao quyền và phục vụ”, lấy người dân, hợp tác xã và doanh nghiệp làm trung tâm của quá trình phát triển nông nghiệp - nông thôn.

Bộ đã hoàn thiện Nghị định 131/2025/NĐ-CP và Thông tư 13/2025/TT-BNNMT về phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho chính quyền địa phương trong quản lý kinh tế hợp tác, giảm nghèo và phát triển nông thôn, qua đó trao nhiều quyền tự chủ hơn cho cộng đồng cơ sở. Đồng thời, thúc đẩy sửa đổi các cơ chế, chính sách về đất đai, tín dụng, khoa học – công nghệ và chuyển đổi số trong nông nghiệp, giúp người dân tiếp cận đất, vốn, tri thức, KHCN và thị trường thuận lợi hơn.

Thứ hai, Bộ cũng thực hiện phân cấp quản lý chương trình nông thôn mới và giảm nghèo theo hướng “trao quyền cho xã, huyện chủ động lập kế hoạch – người dân cùng giám sát và quyết định ưu tiên đầu tư”, chuyển từ “hỗ trợ cho dân” sang “hợp tác với dân”.

Mới đây Bộ tiếp tục ban hành Quyết định số 4024/QĐ-BNNMT ngày 29/9/2025 phê duyệt “Đề án sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025–2035, tầm nhìn đến 2050”, đồng thời mở rộng mô hình giảm phát thải sang cà phê Tây Nguyên, chè trung du, và thủy sản ven biển. Ngoài ra, Bộ cũng đang phối hợp với các tổ chức quốc tế (WB, FAO, JICA, IFAD) để xây dựng Quỹ đầu tư xanh trong nông nghiệp, hỗ trợ tín dụng ưu đãi, bảo hiểm nông nghiệp xanh và phát triển chuỗi giá trị nông sản phát thải thấp.

Thứ ba, phát triển thế hệ “nông dân chuyên nghiệp – nông dân số”. Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác định phát triển nguồn nhân lực nông thôn và thế hệ nông dân chuyên nghiệp là đột phá chiến lược trong giai đoạn tới để nông dân thực sự làm chủ công nghệ, thị trường và chuỗi giá trị. Song song, Bộ đang triển khai Chương trình “Nông dân số – nông nghiệp số – nông thôn số” tại 10 tỉnh (Sơn La, Quảng Ngãi, Gia Lai, Trà Vinh...), giúp nông dân sử dụng sổ tay điện tử, truy xuất nguồn gốc, bản đồ vùng sản xuất số hóa, thương mại điện tử nông sản, qua đó từng bước chuyển đổi từ “lao động thủ công” sang “người quản trị thông tin sản xuất”.

Ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và PTNT (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) trả lời câu hỏi của nông dân tại Diến đàn.

Bộ đang cùng với Hội Nông dân Việt Nam, nghiên cứ xây dựng Chiến lược “Nông dân số – Nông dân xanh – Nông dân tử tế” giai đoạn 2026–2030, hướng tới hình thành mạng lưới nông dân chuyên nghiệp – HTX trung tâm – doanh nghiệp đồng hành, tạo sức bật mới cho nông nghiệp hội nhập và phát thải thấp.

Thứ tư, xây dựng nông thôn văn minh, an ninh, nghĩa tình – nâng tầm không gian sống nông thôn hiện đại Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác định xây dựng nông thôn văn minh, an ninh, nghĩa tình không chỉ là một chương trình mục tiêu, mà là chiến lược tổng hợp về phát triển con người, cộng đồng và không gian sống bền vững ở nông thôn Việt Nam trong giai đoạn chương trình mục tiêu quốc gia hợp nhất làm một.

Bộ cũng đang hoàn thiện Đề án tổng thể phát triển không gian nông thôn giai đoạn 2026–2035, trong đó xác định 3 đột phá: Một là, nâng cấp nông thôn mới thành “Nông thôn văn minh – sinh thái – số hóa”; Hai là, hình thành chuỗi giá trị làng nghề – du lịch – văn hóa; Ba là, phát triển hạ tầng dịch vụ xã hội cơ bản (giáo dục, y tế, môi trường, thông tin số) ở mọi cấp xã. Những kết quả đó cho thấy, nông thôn Việt Nam không chỉ “thoát nghèo” mà đang “vươn tới văn minh, hạnh phúc” – đúng tinh thần Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: “Từ mỗi làng quê, ta xây dựng một Việt Nam hùng cường, phồn vinh, nghĩa tình”.

Đột phá khoa học công nghệ và chuyển đổi số là yếu tố quyết định

Nông dân Việt Nam xuất sắc Hải Phòng, bà Đỗ Thị Thuý Hà - Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX Đầu tư phát triển Sông Giá nêu câu hỏi: “Đột phá khoa học công nghệ và chuyển đổi số được cho là yếu tố quyết định đối với sự phát triển của nông nghiệp, nông thôn trong giai đoạn mới. Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị cũng nêu rất rõ yêu cầu chúng ta phải làm chủ công nghệ sinh học, công nghệ chọn tạo giống.

Đồng thời, nhanh chóng ứng dụng chuyển đổi số trong sản xuất và quản lý nông nghiệp; ứng dụng công nghệ dữ liệu lớn, AI, IoT trong sản xuất, truy xuất nguồn gốc và thị trường nông sản. Liên hệ với thực tiễn của hợp tác xã chúng tôi, hiện nay HTX đầu tư phát triển Sông Giá định hướng triển khai ứng dụng quản lý cloud để xã viên cùng tham gia sở hữu – giám sát – chia lợi nhuận.

Do vậy, HTX cũng rất cần sự đồng hành với viện, trường trong việc triển khai các ứng dụng khoa học công nghệ. Với những đột phá đã nêu tại Nghị quyết 57, thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ có cơ chế, chính sách như thế nào để đẩy mạnh việc liên kết ứng dụng khoa học công nghệ giữa các viện, trường với nông dân? Có cơ chế nào để nông dân/hợp tác xã được tham gia trực tiếp các đề tài KHCN cấp thành phố, cấp bộ, cấp quốc gia với vai trò đồng chủ trì thay vì chỉ là đối tượng thụ hưởng?”.

Ông Nguyễn Văn Long, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho biết: Hiện nay, Đảng, Nhà nước và Bộ đã ban hành các quy định, hướng dẫn rất cụ thể, tạo điều kiện cho mọi tổ chức, cá nhân, trong đó có các hội viên Hội Nông dân Việt Nam có thể tham gia nghiên cứu, triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ đã được thể chế hóa. Bộ cũng đang kêu gọi các tổ chức, cá nhân chủ động đặt hàng các đề tài, dự án liên quan đến lĩnh vực, vấn đề mà mình quan tâm, cần có sự hỗ trợ của khoa học – công nghệ để giải quyết thực tiễn. Bên cạnh đó, tất cả các “bài toán” mà Bộ và ngành đang cần lời giải đều được công khai minh bạch, mời gọi các nhà khoa học, doanh nghiệp và người dân cùng tham gia. Hiện nay, Bộ đã có quy định cho phép thành lập các quỹ, tổ chức để triển khai ngay hoạt động nghiên cứu khoa học bất cứ thời điểm nào trong năm, thay vì chờ kế hoạch hàng năm như trước đây.

Ngoài ra, việc chuyển đổi số trong quản lý khoa học – công nghệ cũng được triển khai toàn diện: 100% nhiệm vụ đều được quản lý, theo dõi, công khai trên hệ thống số, giúp mọi tổ chức, cá nhân dễ dàng giám sát tiến độ và kết quả thực hiện. Trong thời gian tới, Bộ tiếp tục phát huy những nội dung này và cũng kêu gọi các doanh nghiệp, hội viên nông dân liên hệ để đề xuất đặt hàng các dự án hỗ trợ khoa học công nghệ đáp ứng đúng yêu cầu mong muốn của mình.

Chủ tịch Hội NDVN Lương Quốc Đoàn cho rằng, về chuyển giao khoa học kỹ thuật và phối hợp nghiên cứu, nông dân hiện đã có rất nhiều sáng kiến, mô hình sản xuất hay, đem lại hiệu quả kinh tế cao.

Thông tin thêm về nội dung này, Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn khẳng định, Hội Nông dân đã đổi mới phương thức tập hợp hội viên nông dân để gia tăng sự liên kết, trao đổi, phối hợp trong ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số. Hiện nay, nông dân rất thiếu thông tin chính thống để định hình trong quá trình sản xuất, ứng dụng khoa học kỹ thuật. Trong quá trình phối hợp với Google để tổ chức các lớp đào tạo, chúng tôi cũng nhận thấy nhiều nông dân đã có điện thoại thông minh nhưng chưa khai thác hết mức lợi ích của thiết bị trong tìm hiểu thông tin, nâng cao hiệu quả sản xuất.

Để hỗ trợ nông dân, Hội đã triển khai app nông dân với khoảng 4,5 triệu nông dân đã tham gia, trong thời gian tới sẽ thúc đẩy thêm. Về chuyển giao khoa học kỹ thuật và phối hợp nghiên cứu, nông dân hiện đã có rất nhiều sáng kiến, mô hình sản xuất hay, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Trong thời gian tới, hội sẽ thúc đẩy thêm, gia tăng mối liên kết giữa nông dân với nhà khoa học để lan tỏa, nhân rộng thêm các mô hình này đến nông dân có nhu cầu. Đồng thời, Hội tiếp tục phối hợp VNPT, Coopmart để hướng dẫn hội viên, nông dân đưa nông sản lên sàn, tương tác được với khách hàng, thị trường.

Xây dựng được một thế hệ nông dân mới

Chia sẻ tại Diễn đàn, Anh hùng Lao động, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn ThaiBinh Seed Trần Mạnh Báo bày tỏ niềm tự hào sâu sắc về hành trình 80 năm của đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Từ một quốc gia đói nghèo, chịu nạn đói khủng khiếp năm 1945 khiến hai triệu người thiệt mạng, Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong những nước xuất khẩu nông sản lớn nhất thế giới. Có thể khẳng định, nhìn lại 40 năm thực hiện công cuộc Đổi mới, thành tích lớn nhất của đất nước chính là thành tựu của ngành nông nghiệp, là sự sáng tạo, cống hiến không ngừng nghỉ của người nông dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.

Chúng ta đang bước vào một thời điểm lịch sử mới, một kỷ nguyên mới. Người nông dân Việt Nam hôm nay không thể là những người “đi theo con trâu cái cày như trước” mà phải trở thành những công dân tri thức, chuyên nghiệp. Điều tôi mong muốn nhất là phải xây dựng được một thế hệ nông dân mới, những người nông dân có tri thức, am hiểu khoa học công nghệ, biết ứng dụng Công nghệ 4.0, 5.0 và thực hiện chuyển đổi số trong nông nghiệp. Họ phải là những người am hiểu pháp luật, biết rõ quy luật của kinh tế thị trường và quy luật giá trị, biết quan hệ hợp tác và xác định rõ mình là một phần quan trọng trong chuỗi giá trị nông sản.

Nông dân Lâm Đồng thu hoạch cà chua từ mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Hiện nay, lực lượng nông dân lớn tuổi chiếm đa số, trong khi thanh niên làm nông nghiệp rất ít. Vì vậy, chúng ta cần có một cơ chế, chính sách đặc biệt để lôi kéo những người trẻ, có tri thức về với nông nghiệp, bởi chỉ có họ mới tiếp thu được công nghệ mới và thúc đẩy sự phát triển bền vững, biết tôn trọng và thực hiện hợp đồng kinh tế. Để phát triển nông nghiệp đứng vững và bền vững, giống cây trồng là vật tư quan trọng bậc nhất, có thể thay đổi năng suất, chất lượng, khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm phát thải.

Vì vậy, tôi kiến nghị Nhà nước cần tạo điều kiện thuận lợi để phát triển những giống cây trồng mới có ưu thế, thích ứng cao với điều kiện sản xuất hiện nay. Quan trọng hơn, chúng ta cần thiết lập một cơ chế phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa khối công và tư, tức là giữa Viện nghiên cứu Nhà nước – Doanh nghiệp – Nông dân. Nếu thiết lập được cơ chế này, doanh nghiệp sẽ tạo ra giống mới, Viện nghiên cứu Nhà nước hỗ trợ kiểm định, và nông dân trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất thông qua các mô hình liên kết, như cách Tập đoàn ThaiBinh Seed đang làm với nhiều hợp tác xã ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL).

Bên cạnh đó, về phía quản lý nhà nước, tôi đề nghị phải quản lý chặt chẽ thị trường giống cây trồng, đặc biệt là giống lúa ở Đồng bằng sông Cửu Long. Nếu không kiểm soát được chất lượng và nguồn gốc giống, chúng ta sẽ làm giảm chất lượng hạt gạo Việt Nam, làm mất uy tín và thương hiệu quốc gia. Cần nhớ rằng, gạo Việt Nam hiện nay là một lợi thế quan trọng, là điều kiện để chúng ta đàm phán ngoại giao và thương mại quốc tế. Song song với đó, cần đẩy mạnh công nghiệp hóa ngành nông nghiệp Việt Nam và có giải pháp đẩy nhanh việc triển khai Chiến lược phát triển ngành giống cây trồng Việt Nam giai đoạn 2021-2030, hiện đang bị chậm trễ.

Anh hùng Lao động, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn ThaiBinh Seed Trần Mạnh Báo cho rằng, để phát triển nông nghiệp bền vững, giống cây trồng là vật tư quan trọng bậc nhất, có thể thay đổi năng suất, chất lượng, khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm phát thải.

Cuối cùng, tôi đề nghị cần phải xây dựng một dự án lớn mang tầm quốc gia về phát triển giống cây trồng ở Đồng bằng sông Cửu Long. Đây không chỉ là giống lúa mà còn là các loại cây trồng khác, bởi ĐBSCL là vựa trái lớn nhất của đất nước. Cùng với việc hỗ trợ và tuyên truyền cho bà con nông dân ở khu vực này, đây chính là lợi thế để Việt Nam phát triển nông nghiệp tốt và bền vững trong kỷ nguyên mới.

Những đột phá kiến tạo hệ sinh thái nông nghiệp xanh

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cam kết sẽ luôn đồng hành cùng người nông dân, cùng hợp tác xã và doanh nghiệp, để nông dân Việt Nam không chỉ sản xuất giỏi, mà còn làm chủ công nghệ, làm chủ thị trường và làm chủ tương lai của chính mình, kiến tạo một nền nông nghiệp vững mạnh, một nông thôn đáng sống và một cộng đồng nông dân tự tin, tự lực, tự cường.

Nêu những định hướng then chốt tại Diễn đàn, Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết, đặt người nông dân ở trung tâm của đổi mới, trao cơ hội, niềm tin để họ làm chủ tri thức, công nghệ và thị trường; hình thành lớp nông dân mới – tự tin, chuyên nghiệp, nghĩa tình và bản lĩnh hội nhập; Kiến tạo hệ sinh thái nông nghiệp xanh – thông minh – nhân văn, nơi Nhà nước kiến tạo, nhà khoa học truyền lửa, doanh nghiệp mở đường thị trường, nông dân là chủ thể sáng tạo; Khơi dậy tinh thần đoàn kết, sáng tạo và khát vọng vươn lên, xây dựng nông thôn văn hóa, tri thức, kết nối cộng đồng - thực sự trở thành nơi đáng sống.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác định muốn phát triển nông nghiệp hiện đại, sinh thái bền vững thì trước hết phải làm cho người nông dân hạnh phúc, có thu nhập tốt và có vị thế xã hội xứng đáng. Thời gian qua, Bộ đã và đang triển khai nhiều chủ trương, chính sách quan trọng, hướng đến một nền nông nghiệp xanh -hiệu quả - nhân văn. Cụ thể, đó là hoàn thiện thể chế, chính sách về nông nghiệp, nông thôn một minh bạch, hiệu quả; đẩy mạnh cắt giảm thủ tục hành chính, mở rộng dịch vụ công trực tuyến toàn trình, tạo môi trường thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Phân cấp, phân quyền mạnh mẽ - trao quyền chủ động cho địa phương và cộng đồng nông thôn trong xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo và phát triển sinh kế bền vững.

Phát triển kinh tế hợp tác, HTX, doanh nghiệp và nông dân làm trung tâm của chuỗi giá trị nông sản quốc gia. Chuyển đổi mô hình tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, phát thải thấp. Điển hình như Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng đồng bằng sông Cửu Long là bước khởi đầu quan trọng hướng tới kinh tế carbon và nông nghiệp sinh thái. Phát triển người nông dân chuyên nghiệp, có khát vọng làm giàu chính đáng, gắn đào tạo nghề với chuyển đổi số, khoa học.

Trước yêu cầu đổi mới, hội nhập và áp lực cạnh tranh toàn cầu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác định 3 đột phá chiến lược và 5 nhóm giải pháp hành động trọng tâm.

Đẩy mạnh xây dựng cơ sở dữ liệu vùng nguyên liệu, mã số vùng trồng, hệ thống truy xuất nguồn gốc và thị trường trực tuyến, đồng thời bảo vệ môi trường nông nghiệp, nông thôn, hướng tới nông thôn xanh, văn minh, an ninh, nghĩa tình và đáng sống. Bộ Nông nghiệp và Môi trường tin rằng, mọi chính sách dù hay đến đâu thì thực sự có ý nghĩa khi bắt nguồn từ thực tiễn của người dân, từ tiếng nói chân thành của người nông dân, các doanh nghiệp và HTX.

Bộ trưởng cũng thẳng thắn nhìn nhận, ngành Nông nghiệp và Môi trường đang đối mặt nhiều thách thức lớn như biến đổi khí hậu, thiên tai, ô nhiễm, suy thoái tài nguyên, năng suất thấp, quản lý đất đai và môi trường còn bất cập; trong khi chênh lệch thu nhập giữa nông thôn và thành thị vẫn lớn. Trước yêu cầu đổi mới, hội nhập và áp lực cạnh tranh toàn cầu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác định 3 đột phá chiến lược và 5 nhóm giải pháp hành động trọng tâm, để “tiếng nói của nông dân” hôm nay trở thành “hành động của toàn hệ thống” ngày mai.

Đột phá thứ nhất - Thể chế và chính sách: Phải làm cho thể chế thực sự mở đường cho đổi mới sáng tạo, là  đòn bẩy cho hành động. Bộ đang tập trung rà soát, sửa đổi và đồng bộ hóa toàn bộ hệ thống luật và các văn bản hướng dẫn - đặc biệt là lĩnh vực trực tiếp gắn với nông dân như đất đai, môi trường, hợp tác xã, tín dụng, năng lượng sinh khối và kinh tế tuần hoàn. Bên cạnh đó, Bộ sẽ thiết lập cơ chế thử nghiệm đặc thù cho các mô hình nông nghiệp xanh, tín chỉ carbon, chuyển đổi số nông thôn, giúp các sáng kiến mới được thử nghiệm và nhân rộng nhanh hơn. 

Phân cấp, phân quyền đi đôi với trách nhiệm và năng lực thực thi, để địa phương chủ động hơn, người dân thực sự làm chủ, chính quyền phục vụ hiệu quả hơn.

Đột phá thứ hai - Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo:  Khoa học, công nghệ, chuyển đổi số không còn là lựa chọn, mà là con đường bắt buộc. Bộ đang triển khai mạnh mẽ chương trình “Nông nghiệp số - Dữ liệu mở - Chính phủ phục vụ”, trong đó đến năm 2026, sẽ hoàn thành Cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai, tài nguyên và nông nghiệp. Các công nghệ như AI, IoT, GIS, blockchain sẽ được ứng dụng sâu trong quản lý sản xuất, truy xuất nguồn gốc, cảnh báo dịch hại, điều hành mùa vụ; xây dựng bản đồ số vùng nguyên liệu, giúp nông dân nắm thông tin thị trường và thời tiết theo thời gian thực.

Cùng với đó, sẽ mở rộng hệ thống “Nhà khoa học của Nhà nông”, nơi các chuyên gia và bà con cùng học hỏi, cùng nghiên cứu, để mỗi cánh đồng trở thành “phòng thí nghiệm mở”, mỗi nông dân là một nhà sáng tạo xanh.

Đột phá thứ ba - Hạ tầng và logistics xanh: Không thể có nông nghiệp hiện đại nếu hạ tầng yếu kém. Ngành sẽ ưu tiên phát triển hệ thống thủy lợi đa mục tiêu, trung tâm logistics xanh, hạ tầng năng lượng tái tạo ở nông thôn và công nghiệp chế biến sâu, tạo mối liên kết bền vững giữa vùng nguyên liệu và thị trường trong nước - quốc tế.

Từ hệ thống hạ tầng này, chúng ta mới có thể nâng cao giá trị nông sản, giảm tổn thất sau thu hoạch và đảm bảo chuỗi cung ứng ổn định.

"Ba đột phá ấy là ba trụ cột gắn kết hữu cơ: Thể chế mở đường - Công nghệ tạo bước nhảy - Hạ tầng bảo đảm hiện thực: Hình thành nền tảng cho tăng trưởng xanh, nông nghiệp tuần hoàn và phát triển bền vững," Bộ trưởng Trần Đức Thắng nhấn mạnh.

Để cụ thể hóa định hướng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác định năm nhóm giải pháp hành động, coi đây là “mạch nguồn liên kết sức mạnh quốc gia” là “Công - Nông - Thương - Trí - Binh”.

Thứ nhất - Công (Nhà nước): Nhà nước kiến tạo thể chế, dẫn dắt chiến lược, bảo đảm nguồn lực công được đầu tư đúng chỗ, tạo niềm tin cho xã hội và doanh nghiệp đồng hành. Bộ sẽ hoàn thiện cơ chế phối hợp thống nhất giữa Trung ương - địa phương - cơ sở, cùng cơ chế tài chính linh hoạt cho chương trình nông nghiệp xanh, giảm phát thải và kinh tế tuần hoàn.

Thứ hai - Nông (Nông dân): Nông dân là trung tâm của mọi đổi mới. Bộ sẽ phối hợp với Hội Nông dân Việt Nam triển khai chương trình “Nông dân chuyên nghiệp - Nông dân số - Nông dân xanh - Nông dân tử tế”, gắn đào tạo nghề, kỹ năng số, thương mại điện tử, tín chỉ carbon và khởi nghiệp nông thôn. Người nông dân Việt Nam hôm nay không chỉ cày sâu cuốc bẫm, mà là người kiến tạo tương lai xanh cho đất nước.

Thứ ba - Thương (Doanh nghiệp): Doanh nghiệp là động lực mở thị trường và liên kết chuỗi giá trị. Bộ sẽ khuyến khích đầu tư công - tư - cộng đồng, ban hành chính sách ưu đãi về thuế, đất đai, tín dụng, bảo hiểm và chứng chỉ carbon, đồng thời phát triển các hợp tác xã kiểu mới làm hạt nhân kết nối sản xuất - chế biến - tiêu thụ. Đến năm 2030, phấn đấu tăng gấp đôi đầu tư cho nông nghiệp - nông thôn, trong đó ít nhất 30% dự án có yếu tố xanh, tuần hoàn, giảm phát thải.

Thứ tư - Trí (Nhà khoa học và tri thức): Khoa học là ngọn đèn soi đường cho phát triển. Bộ sẽ mở rộng mạng lưới khuyến nông số, thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, khuyến khích các viện, trường, tổ chức quốc tế hợp tác với nông dân và hợp tác xã trong mô hình “nghiên cứu cùng cộng đồng”, để tri thức đi thẳng vào thực tiễn.

Thứ năm - Binh (Lực lượng quốc phòng, an ninh và cộng đồng): Bảo đảm an ninh sinh thái, an ninh lương thực và an ninh nông thôn. Bộ sẽ phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và các tổ chức chính trị - xã hội triển khai “Làng sinh thái – Xã đáng sống”, gắn phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường, quốc phòng và văn hóa.

"Năm nhóm giải pháp trên không phải là khẩu hiệu, mà là lộ trình hành động cụ thể - được đúc kết từ thực tiễn cuộc sống của người nông dân và sẽ quay trở lại phục vụ chính bà con, bằng cơ chế, chính sách và nguồn lực rõ ràng, minh bạch và thiết thực. Phát triển nông nghiệp và nông thôn hôm nay không chỉ là nhiệm vụ kinh tế, mà còn là sứ mệnh văn hóa và nhân văn của dân tộc Việt Nam. Mỗi hecta ruộng, mỗi ao cá, mỗi nương chè, mỗi rừng cây… đều là một tế bào sống của nền kinh tế quốc gia, là trái tim xanh nuôi dưỡng Trái đất. Chúng ta không chỉ làm ra của cải vật chất, mà còn gieo trồng hy vọng, gìn giữ bản sắc và kiến tạo tương lai bền vững cho con cháu mai sau", Tư lệnh ngành Nông nghiệp và Môi trường cho hay.

Thay mặt Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ trưởng Trần Đức Thắng khẳng định: Những điều bà con nói hôm nay sẽ không dừng lại ở diễn đàn này. Chúng tôi sẽ cùng Trung ương Hội Nông dân Việt Nam và các địa phương rà soát, tổng hợp, cụ thể hóa từng ý kiến, từng đề xuất thành chính sách, hướng dẫn và hành động cụ thể. Bộ sẽ duy trì cơ chế đối thoại thường xuyên giữa Bộ trưởng và nông dân - để mọi tiếng nói từ cơ sở đều được lắng nghe, thấu hiểu và phản hồi bằng việc làm thiết thực.

Quan trọng hơn, mỗi việc làm, mỗi chương trình sau hôm nay sẽ hướng đến một mục tiêu chung: Nông dân hạnh phúc hơn - Nông thôn đáng sống hơn - Nông nghiệp xanh hơn.

Phát biểu kết thúc Diễn đàn, Bộ trưởng Trần Đức Thắng khẳng định: “Ngành Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục lắng nghe, đồng hành và hành động quyết liệt hơn nữa để nông dân thực sự là chủ thể, nông thôn là nơi đáng sống, và nông nghiệp Việt Nam phát triển xanh, bền vững, hội nhập vững vàng trong kỷ nguyên mới”.

Bộ trưởng tin tưởng rằng, dưới sự lãnh đạo sâu sát của Đảng, Nhà nước, Chính phủ với tinh thần đoàn kết, trí tuệ và khát vọng của hàng chục triệu nông dân Việt Nam, chúng ta sẽ cùng nhau bước vào kỷ nguyên mới của nông nghiệp xanh, thịnh vượng và nhân văn, góp phần thực hiện thắng lợi  hai mục tiêu 100 năm: kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng (2030), là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; 100 năm thành lập nước Việt Nam mới (2045), trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Nguồn: THANH TÂM/Kinhtenongthon.vn